C. Heeres vraagt zich af waarom een federaal Europa gewenst is. We hebben toch Angela Merkel: als Nederland zich ondergeschikt maakt aan Duitsland (zoals in wereldoorlog II?), dan is Nederland beter af dan als het zich ondergeschikt maakt aan een federaal Europa. Het is een interessante stelling, maar in het algemeen niet waar.  Laten we kijken naar de theorie en naar de praktijk.

De theorie: extra inflatie dankzij de grote buurman

De economen Cooper, Kempf en Peled geven een voorbeeld hoe fout het kan gaan als een dominant land het voor het zeggen krijgt. Cooper et al. beschrijven het geval van Argentinië dat, om, eind jaren 90, los te komen van de torenhoge inflatie in het land, in feite overgaat op de dollar. Het monetaire beleid van de VS leidt immers tot veel lagere inflatie dan het beleid in Argentinië. Door over te gaan op de dollar zou Argentinië de lagere inflatie van de VS kunnen importeren. Het is een typisch Heeres-geval. Argentinië is niet aangesloten bij de federale staat die de VS is, maar maakt zich wel ondergeschikt aan het beleid van die federatie: dat kan niets anders dan taxation without representation worden, waar de Amerikanen zelf bijna 250 jaar geleden zo’n hekel aan hadden. Inderdaad, dit is wat Cooper et al. aantonen, alleen wordt het een inflatiebelasting. De FED (Centrale Bank van de VS) had, zonder Argentinië, reden om de inflatie beperkt te houden: alle baten en kosten van inflatie slaan immers op de Amerikanen zelf neer. Als de Argentijnen echter ook onderdeel worden van de muntunie, veranderen de overwegingen van de FED. Als de FED schuldpapier van de Amerikaanse overheden opkoopt, heeft dat minder negatieve gevolgen voor de Amerikaanse burgers omdat het effect op de inflatie zich verspreidt over de VS èn Argentinië. Omdat Argentinië zich bij het muntgebied van de dollar heeft aangesloten en de FED zich niet druk maakt om de Argentijnse burgers, zal de hoeveelheid geldschepping groter kunnen zijn dan voorheen. Argentinië krijgt de rekening in de vorm van inflatie waar de Argentijnse autoriteiten juist vanaf wilden. Het lijkt nogal voor de hand te liggen, maar als een land zich ondergeschikt maakt aan een beleid waar het geen invloed op heeft, krijgt het ongewenst beleid terug. In een federatie heeft ieder land invloed (hoe klein ook) op de centrale besluitvorming. Zo er ongewenst beleid is op federaal niveau, zal het effect daarvan altijd minder negatief zijn dan bij volledige onderschikking aan het beleid van andere landen.

De praktijk: extra vluchtelingen dankzij de grote buurvrouw

We herinneren ons dat de Duitse bondskanselier Angela Merkel een open-deur beleid (“Wir schaffen das”) voerde tijdens de vluchtelingencrisis van 2015. Iedereen die zich als vluchteling aandiende mocht komen, vluchteling of geen vluchteling. De aanzuigende werking van dit beleid op het aantal immigranten was vanaf het begin evident: als de grenzen opengaan, is de instroom in principe onbeperkt, gegeven het grote welvaartverschil tussen Europa en het deel van de wereld waar de vluchtelingen vandaan komen. Voor Nederland, België, Oostenrijk en Denemarken, de kleine buurlanden van het grote Duitsland, zat er vrijwel niets anders op dan ook de grenzen open te zetten en een onbeperkt aantal vluchtelingen toe te laten, ook al pretendeerden die landen dat ze een eigen asielbeleid hadden. Dat hadden die landen niet. In feite werd het asielbeleid gedicteerd door bondskanselier Merkel.

Pas nadat er een rechts-populistische regering in Oostenrijk was gekozen, en er grote weerstand in Duitsland zelf en in het grote buurland Polen tegen het beleid van Merkel aan het ontstaan was, begon Merkel in te stemmen met een meer restrictief vluchtelingenbeleid. Toen konden ook de kleine landen rondom Duitsland weer asielzoekerscentra sluiten. Dat laat zien dat als het beleid in een unie, zoals de EU, gedicteerd wordt door grote landen, zoals Duitsland, en dat  beleid heeft sterke externe effecten (als er veel vluchtelingen naar één land in een unie gaan, gaan er ook veel vluchtelingen naar andere landen in een unie) dan kunnen de kleine landen niet veel anders doen dan het beleid van de grote landen volgen.

Zeker in de EU is dat het geval omdat, vanwege de Schengen-afspraken, de landen communicerende vaten zijn, waardoor zelfstandig asiel- en vluchtelingenbeleid door lidstaten vrijwel uitgesloten is. Behalve voor Duitsland, dat net als vroeger in Europa zijn eigen gang gaat.


0 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.