Economen hebben altijd gelijk. Welke stelling ze ook aanhangen, als hun conclusies logisch volgen uit hun veronderstellingen, valt er geen speld tussen hun redenering te krijgen. Dat is een traditie die teruggaat tot de klassieke economen van de vroeg 19e eeuw. Zij zagen de economie als een wetenschap die, uitgaande van ‘ware postulaten’, wetmatigheden afleidde. Deze deductieve methode betekent dat geen enkel waarneembaar feit ooit een bevestiging, maar ook geen weerlegging van de theorie kan opleveren. Zo kunnen economen met evenveel kracht bewijzen dat een economische unie als de EU goed is voor de lidstaten als dat de EU slecht is voor de lidstaten. Beginnen we met de laatste stelling.
Waarom de EU slecht voor ons is
Lidstaten van de EU hebben verschillende wensen ten aanzien van collectieve goederen als bijvoorbeeld defensie. Neem de gewenste hoeveelheid straaljagers als voorbeeld. Je kunt de voorkeur voor straaljagers weergeven door een vraagcurve die aangeeft hoeveel straaljagers men wil bij wisselende prijzen of kosten. Als de kosten van de straaljagers bekend zijn, dan weet je ook hoeveel straaljagers men wil hebben. In sommige landen houdt ‘de bevolking’ veel van straaljagers en wil men bij gegeven kosten meer straaljagers hebben dan in andere landen. Als de kosten van straaljagers dus overal gelijk zijn, zullen de landen met de ‘hoge voorkeur’ meer straaljagers aanschaffen dan de landen met een ‘lage voorkeur’. Geen probleem, want in ieder land is de welvaart die men van de straaljagers krijgt optimaal. Maar stel nu dat deze landen besluiten een economische unie te vormen, zoals de EU, maar dan met grote besluitvormingsmacht voor de EU-overheid. Die EU-overheid koopt nu de straaljagers aan. Het aantal straaljagers dat deze EU-overheid koopt zal zo’n beetje gebaseerd zijn op de gemiddelde voorkeur van alle lidstaten tezamen. Gevolg: niemand blij, want geen enkel land krijgt het aantal straaljagers dat het wil hebben. De welvaart met andere woorden is kleiner dan als iedere lidstaat afzonderlijk straaljagers zou aanschaffen. Kortom, een federaal Europa is een slecht idee.
Waarom de EU goed voor ons is
Er zijn dus economen die kunnen laten zien dat een federaal Europa slecht is voor de welvaart. Uiteraard zijn er ook economen die kunnen laten zien dat een federaal Europa goed is voor de welvaart. We nemen hetzelfde voorbeeld: de aankoop van straaljagers. Kijk, zo gaat de redenering, als ons buurland een straaljager koopt, worden wij daar ook door beschermd en dat is dus ook goed voor ons en zo zijn onze straaljagers ook goed voor ons buurland. Dus, als wij onze aankopen van straaljagers met elkaar coördineren en er rekening mee houden dat we elkaar een plezier doen door straaljagers aan te schaffen, gaan onze beide landen er op vooruit. Omdat coördineren lastig is, zeker als er tien of meer landen bij betrokken zijn, stellen we een federale regering in die deze coördinatie op ons eigen verzoek op zich neemt. Daardoor dalen ook nog eens de besluitvormingskosten, omdat niet telkens opnieuw het wiel uitgevonden hoeft te worden. Ieder land profiteert er van als een federale staat voor de lidstaten de straaljagers gaat bestellen. De welvaart met andere woorden is groter dan als iedere lidstaat afzonderlijk straaljagers zou aanschaffen. Kortom, een federaal Europa is een goed idee. Waarom zouden we nog wachten met een federale regering in Europa in te stellen?
Is de EU nu goed of slecht voor de burgers?
Nu weten we dus dat een econoom de EU als een kat in de zak, of als het paradijs op aarde kan verkopen. Welke econoom heeft er gelijk? Het Salomons-oordeel luidt: allebei. Er zijn altijd voor- en nadelen verbonden aan instituties. Dat geldt ook voor een institutie als de EU: ieder land moet de voordelen afwegen tegen de nadelen. Deze afruil kan niet anders dan gebaseerd zijn op subjectieve afwegingen, want er zijn geen keiharde maatstaven voorhanden waaruit je tot een plus of een min zou kunnen concluderen.
0 reacties