Hij is filosoof en schrijft een keer per week in De Volkskrant stukjes over economie. Ik volg hem geregeld op mijn ‘mensenblog’, maar omdat ik nu ook een economieblog heb, heb ik hem gepromoveerd tot econoom. Dat wil zeggen, ik bekijk hier of zijn economische redeneringen hout snijden.
De markt voor kippenvlees
Gisteren (15 februari 2013) was hij blij dat er een vrije markt voor kip is. Daardoor krijgt hij precies het stukje kip dat hij wil voor de prijs die hij ervoor over heeft en dat zonder dat iemand dat schijnt te regisseren. Dat is natuurlijk een verwijzing naar het beroemde citaat van de aartsvader van de economie Adam Smith (1723-1790) over de onzichtbare hand die er voor zorgt dat er een resultaat tot stand komt (namelijk maximale welvaart voor iedereen) dat toch niemand op het oog had. Ik hoop niet dat de kip van Haring een ‘plofkip’ was. Ik wil namelijk eigenlijk alleen vlees van scharrelkippen, maar dat is me te duur. Als iedereen scharrelkippenvlees zou kopen zou de prijs ervan veel lager zijn en komt dit vlees binnen mijn mogelijkheden te liggen. Plofkippen zouden dan vanzelf duurder en minder belangrijk worden of misschien zelfs verdwijnen. Ik heb het vermoeden dat de meeste mensen liever scharrelkippen zien dan plofkippen. Toch blijven er maar plofkippen liggen in de koeling van mijn supermarkt en haast geen scharrelkippen. Blijkbaar werkt de vrije markt wel voor plofkip, maar niet zo goed voor scharrelkip. Ik ben voor een ploftax op kip, zodat er geen ‘vrije markt’ voor plofkip meer is.
Soms hoeft overheidsschuld niet te worden terug betaald
Op 22 februari 2013 vond Bas Haring het mooi dat de Nederlandse overheid probeert de ‘broekriem aan te halen’, want we kunnen wel blijven lenen “opdat wij een plezierig leven kunnen leiden met mooie snelwegen, ziekenhuizen en goed onderwijs, maar op een gegeven moment moet het worden terug betaald.” Hij twijfelt dan even of de overheid misschien toch eeuwig kan doorlenen, maar zegt dan toch: “als er moet worden terug betaald, dan moeten toekomstige generaties dat gaan doen.”
Jammer dat hij niet weet wanneer er wel en wanneer niet moet worden terug betaald. Het is namelijk heel eenvoudig. Als de overheid het financieringstekort op een constant niveau weet te houden, zeg 1% van het nationaal inkomen, dan zal op een gegeven moment ook de schuld en dus ook de rentelasten constant zijn (als percentage van het nationaal inkomen). Dat is de zogeheten regel van Domar . Als de nominale groei van het nationaal inkomen 2% is, dan zal bij een tekort van 1% de schuld 50% van het nationaal inkomen zijn. Bij een rente van 3% zijn dan de jaarlijkse rentelasten 1½%. Dus, als de overheid altijd een tekort heeft (van 1%), dan zijn er toch geen exploderende schulden en er worden geen lasten naar toekomstige generaties geschoven. Toekomstige generaties betalen dezelfde rentelasten als wij, namelijk in ons voorbeeld 1½%. Bovendien kunnen ze ook nog eens profiteren van onze “mooie snelwegen, ziekenhuizen en goed onderwijs” die we ze allemaal hebben nagelaten.
Maar soms moet de overheidsschuld wel worden terug betaald
Die broekriem hoeft dus helemaal niet aangehaald te worden. Natuurlijk gaat het soms wel fout, kijk naar Griekenland. Hoe kan dat? Ja, eenvoudigweg omdat de overheid kennelijk meer gaat uitgeven of minder belasting ontvangt waardoor het financieringstekort, als percentage van het nationaal inkomen, alsnog gaat toenemen. Als dat eenmaal gebeurt is het hek van de dam en zal de schuld na verloop van tijd gaan exploderen. Het financieringstekort van de overheid hoeft dus niet te dalen, zoals Bas Haring schijnt te denken. Het tekort mag echter zeker ook niet gaan toenemen. Een paar jaar een hoger financieringstekort mag wel, zoals nu tijdens een economische crisis, maar op een gegeven ogenblik mag het financieringstekort niet verder stijgen. Want dan krijgen we Griekse toestanden.
Conclusie
Als filosoof word je niet zo maar econoom.
0 reacties