We zeiden eerder dat allerhande regelingen in de EU, zoals de schuldenunie en de bankenunie, voor de lidstaten als een verzekering werkt. Je hoeft de EU echter niet zo sterk op te tuigen om toch een verzekering dankzij de economische integratie te krijgen. Als je bijvoorbeeld alleen maar vrij verkeer van werknemers hebt en verder niets dan heb je ook al een vorm van verzekering. Vrij verkeer van werknemers is altijd een van de grondgedachten van de EU geweest (zie hier waarom) en als dat goed zou werken, dan leidt dat dus tot winst door het wegnemen van economische onzekerheid en het ontlasten van het overheidsbudget.
Het verzekeringskarakter van migratie
Migratie als verzekering tegen economisch ongemak werkt als volgt. Stel dat een land dat onderdeel is van een gemeenschappelijk arbeidsmarkt getroffen wordt door economische tegenslag, zeg dat onverwacht de huizenmarkt instort. De economie van het ‘pechland’ zakt daardoor in met dalende inkomens en oplopende werkloosheid als gevolg. Maar onder de aanname dat in andere landen, die ook deel uitmaken van de gemeenschappelijke arbeidsmarkt, de huizenmarkt niet is ingestort, is er nog genoeg werk te vinden in die andere landen. Dus de werkenden van het getroffen land migreren naar een van de andere landen waar ze makkelijk werk kunnen vinden. Een stelsel van sociale zekerheid is dan nauwelijks nog nodig: niemand hoeft er immers werkloos te worden, omdat er altijd wel een plek is waar het goed gaat. De overheid van het getroffen land bespaart daarmee de kosten van de werkloosheidsuitkeringen en het land kan zich weer herstellen door de lagere druk op de arbeidsmarkt en doordat de belastingen niet verhoogd hoeven te worden om de werkloosheidsuitkeringen te financieren. Door lid te zijn van een economische unie met vrijverkeer van werknemers is een land dus op twee manieren verzekerd tegen economische schokken, namelijk doordat de werkenden via de mogelijkheid van migratie altijd verzekerd zijn van een gegarandeerd arbeidsinkomen, waardoor, ten tweede, de overheid geen dure welvaartsstaat in de lucht hoeft te houden. Heaven on earth! Helaas te mooi om waar te zijn in ‘echte’ economische unies, zoals de EU.
Soms is er te ‘weinig’ migratie
Bron: YouTube
In de EU blijven veel werklozen liever ‘thuis’ in hun eigen land dan dat ze naar een ander land emigreren. Niet omdat ze lui zijn, maar in feite omdat de EU geen goede unie is. De werkenden kennen de taal niet van andere EU-landen, weten ook niet hoe de regels op de arbeidsmarkten elders zijn, het is ook onbekend hoe hun kwalificaties worden beoordeeld, enzovoorts. Ziehier een van de grootste problemen van de EU. De EU wil een soort federatie zijn met een gemeenschappelijke arbeidsmarkt, maar de barrières tussen de landen zijn te groot om migratie mogelijk te maken. Eigenlijk hadden de Grieken bij het uitbreken van schuldencrisis in 2010 massaal moeten migreren naar Duitsland, Oostenrijk, Nederland, enz., maar ze deden het niet.
Soms is er te ‘veel’ migratie
Er zijn wel uitzonderingen. We weten al dat de Oost-Europeanen zijn veel meer bereid huis en haard te verlaten voor een hoger inkomen dan Zuid Europeanen. Maar een vloedgolf aan immigranten vinden de ontvangende landen weer niet prettig, vooral niet omdat de kans dat de migratiestroom ook de andere kant op zou kunnen gaan, heel klein is. De unie is dan dus geen verzekering omdat de deelnemende landen te ongelijk zijn, waardoor migratie maar één kant op kan gaan (Nederlanders gaan niet massaal in Polen werken). Een verzekering werkt alleen goed als iedereen (ongeveer) even veel kans heeft er van gebruik te (moeten) maken. Als één groep er meer van profiteert dan een andere groep, zal die laatste groep per saldo de eerste groep subsidiëren en daarom weinig belang hebben bij het handhaven van die verzekering. Dat geldt ook als die verzekering niet echt bestaat, maar impliciet is, zoals bij een gemeenschappelijke arbeidsmarkt het geval is. Eenzijdige migratie leidt tot een roep om beperkingen op het vrij verkeer van werknemers. In ieder geval lijkt het er niet op dat in de EU de migratie de welvaartsstaat overbodig heeft gemaakt. Migratie heeft wel de welvaartsstaat onder druk gezet. Werkloze immigranten hebben namelijk ook recht op een werkloosheidsuitkering in het immigratieland, maar waarschijnlijker (in het geval van bijvoorbeeld de Polen) is dat zij juist de ‘autochtone’ werknemers van de markt dringen en tot werklozen maken.
Zie op dit economieblog andere berichten over de effecten van migratie: hier en hier.
0 reacties